CHẤT LƯỢNG TỔ YẾN

1. Chim yến săn tìm côn trùng bay trong không trung : ong kiến, mối cánh, ruồi, muỗi, bọ rầy, mọt, bọ rùa, chuồn chuồn kim, bọ xít nhỏ, bướm đêm, cánh tơ và nhiều côn trùng bay nhỏ khác để làm mồi ăn. Đây là nguồn cung cấp năng lượng duy nhất để cho chim yến có sức sống và làm tròn nhiệm vụ thiên nhiên giao phó là duy trì nòi giống, làm tổ bằng nước bọt, đẻ trứng, ấp trứng, móm mồi, tập cho chim non ăn. 
Bằng cơ chế sinh lý đặc biệt mà chưa có sinh vật nào làm được, chim yến xây tổ bằng nước bọt tiết ra từ tuyến bọt nằm dưới lưỡi của chim. Tổ yến nước bọt này là thức ăn tự nhiên cao cấp giúp cho con người bồi dưởng cải thiện sức khoẻ và trị bệnh. Dơi, chim én và nhiều sinh vật khác cũng ăn côn trùng nhưng không cho tổ hay sản phẫm nào khác có ích lợi cho thiên nhiên và con người.

2. Côn trùng là nguồn cung cấp protein và chitin cho chim yến: dưới tác động của nhiều loại Enzim, xác côn trùng chuyển hoá thành nguồn dinh dưởng năng lượng bao gồm Glycoprotein tan trong nước và các Acid Amin giúp cho chim yến hoạt động.Chitin chuyển hoá thành Chitosan/Glucosamine, một hoạt chất chữa bệnh xương khớp của con người, tạo nên sự bền bỉ sức sống của chim yến có thể bay 300-500 km trong ngày. Chitosan không tan trong nước của nước bọt của chim yến nên khi ra ngoài môi trường bình thường nó trở thành màng bọc các chất dinh dưởng có trong nước bọt và làm nước bọt thành sợi dài và tạo dai cho sợi yến, ngay cả khi ngâm trong nước ở nhiệt độ cao trên 100oC.

3. Tuỳ theo vùng sản sinh và mùa vụ, côn trùng cánh cứng hay mềm nhiều mà hàm lượng Chitosan có trong nước bọt của chim yến nhiều hay ít làm cho sợi yến có tính dai nhiều hay ít và cũng tuỳ theo mức Deacetyl mà Chitosan có thể tan trong nước nóng trên 80oC hay không. Ở các tỉnh miền Trung, chim yến đảo hay chim yến trong nhà đều săn mồi côn trùng dọc theo đồi núi dảy Trường Sơn. Côn trùng ở vùng này có cánh và vỏ thân được bao bọc bởi lớp Chitin dày hơn côn trùng ở các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long nên sợi yến ở miền Trung dai hơn sợi yến của miền Nam nhưng hàm lượng các acid Amin, các khoáng vi lượng có trong nước bọt là gần như nhau. Cơ thể con người không thể hấp thụ hết được Chitosan, nếu không chuyển qua dạng Glucosamine.dưới tác động của các Enzim sinh học. Sự khác biệt tính dai của sợi yến đảo, sợi yến miền Trung và miền Nam là do nguồn thức ăn côn trùng có vỏ bọc cơ thể và cánh nhiều hay ít chitin. Bản thân chim yến tiêu thụ chất Chitin này không hết nên thải ra ngoài.

4. Chim yến ở các nước Đông Nam Á chỉ là một loài duy nhất C. Fuciphaga. Nước bọt của chim yến ở Indonesia, Malaysia, Thái Lan hay ở Việt Nam ( ở các tỉnh miền Trung hay miền Nam) là như nhau, không có tổ non, tổ già. Chim yến tơ, do mới lần đầu làm tổ nên phải mất hơn 60 ngày mới xong, những lần làm tổ sau này là 30-35 ngày. Tổ yến, chim làm từ nước bọt hoàn toàn không có độc tố, không nhiễm khí độc dù là vết, là 0 ppm, nhưng nếu chổ cho chim yến làm tổ là ván hay lam bê tông có vấn đề thì tổ yến sẽ bị ảnh hưởng có vấn đề. Nhiều tổ yến có nền tổ dính màu của tấm ván tiết ra, dính cát và cement của tấm lam bê tông hoặc nhiễm khí độc của nhà yến không làm vệ sinh, tổ yến bị biến màu, sợi yến bị dai hơn. Và khi sợi yến bị biến màu dai hơn, ở nhiệt độ dưới 100oC chưng cách thủy rất khó phá vở màng dai này nên sự hấp thu các chất dinh dưởng và dược chất có trong tổ yến sẽ bị hạn chế và lảng phí mất đi thải bỏ ra ngoài.

5. Tổ yến càng nằm lâu trong hang động, trong nhà yến,càng bị ảnh hưởng bị các khí độc do phân chim yến phân hủy thấm vào ngày càng nhiều làm tổ yến bị biến màu và dai hơn. Tổ yến bị biến màu vàng, hồng, đỏ là đã bị nhiểm các khí độc do phân chim yến phân huỷ. Hàm lượng khí Nitrate và Nitrite có trong hang động, có trong nhà yến càng cao và càng kéo dài thì tổ yến sẽ đổi màu từ trắng đến hồng và đỏ. 
Hàm lượng khí Amoniac nhiều thì có màu vàng. Trong hang động, do không làm vệ sinh được, phân chim tích luỷ nhiều nên ở Indonesia giá tổ yến đảo rẻ hơn tổ yến trong nhà vì dơ, màu sậm tối hơn tổ yến trong nhà. 
Trên đường từ Bangkok đi Pattaya, du khách thường được hướng dẩn ghé thăm Trung tâm triển lảm Yến sào Hoàng gia. Ở đây, trung tâm này, giá bán tổ yến huyết gần bằng giá yến tổ trắng, nhiều người mua tổ yến huyết này cho biết là khi ăn tổ yến này rất dai, dai như nhai kẹo cao su.

6. Chất lượng tổ yến chỉ có thể giảm sút giá trị dinh dưởng khi chim yến ở trong thời kỳ thay lông mà phải làm tổ để sinh sản, nguồn năng lượng tích lủy được phải phục vụ cho 2 nhu cầu, chất lượng dinh dưởng trong tổ yến có giảm nhưng không đáng kể. 
Nước bọt của chim yến tơ mới trưởng thành làm tổ và nước bọt của chim yến đã làm tổ nhiều lần không có gì khác biệt. Chưng cách thuỷ tổ yến với nước, nhiệt độ nước bên ngoài có thê lên trên 100oC, nước bốc hơi nhưng nước trong thố chưng lại dưới 100oC, ở nhiệt độ này phải có một khoảng thời gian để sức nóng đẩy hết bọt khí có trong nước ra hết, nên không vì thấy bọt khí có trong nước chưng tổ yến mà cho rằng tổ yến non/già.

7. Thưởng thức chén tổ yến chưng đường phèn, ngậm vài sợi yến thấm thía vị dai của sợi yến là thật thú vị nhưng quan niệm dùng tiêu chuẩn sợi yến dai nhiều hay dai ít, tan nhiều trong nước để đánh giá chất lượng tổ yến thì là hoàn toàn không đúng và lệch lạch vì tổ yến càng bị các khí độc thẩm thấm nhiều thì dai nhiều. Để có những tổ yến dai nhiều thì chỉ có những tổ yến sậm màu, giá rẻ..
Gía tổ yến trắng ở Indonesia, Malaysia và Thái Lan để dùng làm nguyên liệu chế biến tổ yến rút lông xuất khẩu có giá từ 1.250-1.500 USD/kg, trong lúc đó tổ yến sậm màu, biến đổi màu, chân tổ yến dính cát, cement và màu của gổ chỉ có giá 350-400 USD/kg.